कहाँ कहाँ- गुम्यो एमाओवादीको आधार इलाका ?

एमाओवादीको लालकिल्लामा कांग्रेस र एमालेको झण्डा

८ मंसिर, काठमाण्डौ । अघिल्लो संविधानसभा निर्वाचनको तुलनामा दोस्रो निर्वाचनमा परिदृश्य पुरै १ सय ८० डिग्री उल्टो घुमेको छ । अघिल्लो निर्वाचनमा एमाओवादीले एकलौटी जित हासिल गरेका अधिकांश जिल्लाहरु यसपटक भने काँग्रेस र एमालेले आफ्नो पोल्टामा पारेका छन् । अघिल्लो निर्वाचनमा जितेका एमाओवादीका धेरैवटा ‘लाल किल्ला’हरु भत्केका छन् ।

एमाओवादीले अघिल्लो निर्वाचनमा गोरखा, दाङ, सल्यान, रोल्पा, रुकुम, प्युठान, ललितपुर, धादिङ, कैलाली, कञ्चनपुर लगायतका जिल्लामा आफ्नो वर्चश्व कायम गरेको थियो । तर मंसिर ४ मा भएको संविधान सभाको निर्वाचनको मतपरिणाम जारी रहँदा रोल्पा, रुकुम र गोरखाबाहेक अरु सबै क्षेत्रमा उसले आफ्नो बर्चश्व गुमाएको छ ।

एमाओवादीले अघिल्लो निर्वाचनमा एकलौटी कब्जा गरेको दाङ र ललितपुरमा काँग्रेसले बर्चश्व जमाएको छ । एमाओवादीको बर्चश्व रहेको धादिङमा एमालेले वर्चश्व कायम गरेको छ । बाबुराम भट्टराई व्यक्तिलगत प्रभाव रहेको उहाँको गृहजिल्ला गोरखा र जनयुद्धको उद्गमस्थल मानिने रुकुम र रोल्पामा भने एमाओवादीले आफ्नो पुरानो अस्तित्व टिकाएको छ ।

देशभर नै एमाओवादी तेस्रो शक्तिको रुपमा उभिएको छ । एमाओवादीले अहिले ल्याएको सीट अघिल्लो निर्वाचनमा एमाले र काँग्रेसले प्रत्यक्षमा ल्याएको सिटभन्दा नाघ्ने स्थिति छैन । अघिल्लो निर्वाचनमा २ सय ४० मध्ये प्रत्यक्षमा १ सय २० क्षेत्रमा विजयी भएको एमाओवादीले अहिले लगभग ८० प्रतिशत सीट गुमाएको छ । एमाओवादीले गुमाएका ती सीटहरु काँग्रेस र नेकपा एमालेले बाँडेर लिएका छन् । एउटा मात्रै निर्वाचन क्षेत्र रहेका महाकाली, सेती र कणर्ालीका धेरै जिल्लाहरुबाट एमाओवादी बढारिएको छ ।

चार जिल्ला कांग्रेसका किल्ला

नेपाली काँग्रेसले अघिल्लो निर्वाचनमा दाङका पाँचवटै क्षेत्रमा पराजय भोगेको थियो । दाङका सबै सीट एमाओवादीले जितेको थियो । तर, यसपालि काँग्रेसले दाङका पाँचैवटा सीट एमाओवादीबाट फिर्ता लिएको छ । यस्तै अघिल्लो चुनावमा एमाओवादीले कब्जामा लिएका कञ्चनपुर जिल्लाका ४ वटै क्षेत्र नेपाली काँग्रेसले खोसेको छ । यसअघि कञ्चनपुरका चारवटै क्षेत्रमा एमाओवादीले बाजी मारेको थियो । एउटा क्षेत्रमा काँग्रेसका शेरवहादुर देउवाले जिते पनि उपनिर्वाचनमा एमाओवादीले खोसेको थियो । तर, अहिलेको चुनावमा एमाओवादीले कञ्चनपुरबाट एक सीट पनि जितेन ।

पहिलो संविधानसभा निर्वाचनमा ललितपुरका तीनवटै क्षेत्र एमाओवादीले कब्जा गरेको थियो । अहिले ललितपुरको लालकिल्ला तोड्दै काँग्रेसले तीनवटै क्षेत्र एमाओवादीबाट आफ्नो हातमा लिएको छ । यसैगरी अघिल्लो निर्वाचनमा एक सिटमात्रै जितेको नुवाकोटमा पनि काँग्रेसले तीनवटै क्षेत्रमा जीत दर्ता गरेर एमाओवादीलाई शुन्य सीटमा झारेको छ । यसअघिको निर्वाचनमा कञ्चनपुर, दाङ, ललितपुर र नुवाकोट गरी कुल १५ सिटमध्ये एमाओवादीले १४ सिटमा जित हासिल गरेको थियो । तर, अहिले एमाओवादीले यीमध्ये कुनै एउटा क्षेत्रमा पनि जीत हासिल गर्न सकेन ।

पहिले २ सीट जितेको धनकुटामा यसपालि एमाओवादीले दुबै सीट गुमाएको छ । पहिले ५ सीट जितेको मेची अञ्चलमा यसपालि एमाओवादी काठमाडौं उपत्यकामा जस्तै शुन्य सीटमा झरेको छ । पहिले ४ सीट जितेको मोरङमा यसपालि ४ नम्बर क्षेत्रको एउटा सीट मात्रै जितेको छ, त्यो पनि ८ भोटको अन्तरले । एमाओवादी सुनसरी जिल्लामा शून्य सीटमा झरेको छ ।

मधेसमा मेचीमहाकाली अभियानपछि बहुमत जित्ने बताएको एमाओवादीले कोचिलाका २२ सीटमध्ये १ सीटमा चित्त बुझाउनुपरेको छ ।

७ जिल्ला एमाले अरुलाई बढार्‍यो

अघिल्लो निर्वाचनमा गुमाएको साख एमालेले अहिलेको निर्वाचनमा मज्जाले फर्काएको छ । अघिल्लो निर्वाचनमा एमाओवादीले वर्चश्व कायम गरेका ७ जिल्लालाई एमालेले आफ्नो पक्षमा पारेको छ । उसले धादिङ, भोजपुर, खोटाङ, ताप्लेजुङ, अछाम, धादिङ र प्युठानमा एमाओवादीलाई कुचो लगाएको छ । माओवादी बलियो मानिएका जनजाति बाहुल्य भोजपुर र खोटाङमा एमालेले एमाओवादीको किल्ला तोडेको छ ।

तीन जिल्लामा एमाओवादी हाबी

अघिल्लो निर्वाचनमा आफू हाबी भएकामध्ये तीन जिल्लामा मात्रै एमाओवादीले आफ्नो बर्चश्व कायमै राखेको छ । अघिल्लो निर्वाचनमा ‘क्लिन स्वीप’ गरेका १४ जिल्लामध्ये एमाओवादीले गोरखा, रुकुम र रोल्पामा मात्रै आफ्नो पडक कायम गर्न सकेको हो ।